Yapısında barındırdığı asbest nedeniyle "ölüm gemisi" olarak anılan eski uçak gemisi São Paulo'nun Brezilya Donanması tarafından batırılmasının planlandığı iddia edildi.

Brezilya Donanması, ölüm gemisini São Paulo’yu batırmayı hedefliyor. Brezilya’da yayın yapan Folha De Paulo’nun ve Impercıal News haberlerine göre Brezilya Çevre Bakanı Marina Silva’nın çevre protestoları altında, Donanmanın Brezilya karasuları içinde eski uçak gemisini batırmayı planladığı iddia edildi.

Kontrollü batırma yapılacağı iddia edilen haberlerde, geminin gövdesinde delikler açmak için bir dizi patlatma gerçekleştirileceği de iddialar arasında. Batma sonucunda tehlikeli atık madde ve asbestin okyanusa karışacağı da haberlerde yer aldı.

TESPİTLER OLUMSUZ, GEMİ SU ALIYOR

Ölüm gemisi São Paulo’da 13 Ocak’ta yapılan teknik incelemede, gemide yeni bir yırtık tespit edildiği ve dört ay önceki kontrollere göre su basması ve korozyon tespit edildiği bilgisi verildi. Batırma teklifinin Brezilya Hükümeti’ne kadar ulaştığı iddia edilirken, Marina Silva’nın çevresel zarar konusunda endişe taşıdığı belirtildi. 

Kanser ve cilt hastalıklarına neden olan asbest ve tehlikeli atık madde ile dolu olan gemi için Silva, Savunma Bakanı José Múcio’ya başvurduğu fakat kararın Brezilya Donanması’na ait olduğuna dikkat çekilerek, Silahlı Kuvvetlerle yeni bir gerilim istemedikleri cevabı verildiği aktarıldı.

Geçtiğimiz ağustos ayından bugüne kadar uzmanların verdiği bilgiye göre ölüm gemisinin 2 bin 787 litre su aldığı, güvenli navigasyon limitinin 3 bin 530 litre olduğuna dikkat çekildi. Teknik incelemede 743 metreküpten fazla su sevkiyatı için belirlenen sınıra ulaşılana kadar navigasyon güvenliğinin garanti edilebileceğini, fakat önümüzdeki günler için aynı iyimserliği taşınmadıklarına vurgu yapıldı.

Impercıal News haberinde, ölüm gemisi São Paulo'yu Ankara’nın teslim almamasının sebebinin birçok ülkede asbestin insan sağlığına olan zararlarına dayandırdığı belirtilirken, geminin duvarlarında hâlâ 9,6 ton asbest olduğuna dikkat çekildi.

BASEL EYLEM AĞI: ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER HİÇE SAYILIYOR

São Paulo'yu takip eden çevre ve işçi hakları kuruluşlarının kaygıları artıyor. Basel Eylem Ağı (BAN) 31 Ocak 2023 tarihinde gelişmelerle ilgili yazılı açıklama yayımladı.Açıklamada, donanmanın, geminin Brezilya'ya güvenli bir şekilde yanaşmasını kabul etmeyi reddederek Basel kurallarını, Atıkların ve Diğer Maddelerin Boşaltılmasıyla Deniz Kirliliği 1996 tarihli Londra Protokolü'nü ve Kalıcı Organik Kirleticilere (KOK) ilişkin Stockholm Sözleşmesi’ni ihlal ettiği belirtildi.

Sivil toplum koalisyonu, donanmanın iddia ettiği gibi geminin batma ve Brezilya kıyılarına zarar verme tehlikesiyle karşı karşıya olduğuna dair ciddi şüpheleri de dile getirdi. Açıklamada, “29 Aralık 2022'de yapılan kurumlar arası bir toplantıda bildirilen küçük onarım ihtiyacı dışında gövdeyle ilgili herhangi bir endişe olduğuna dair hükümetin web sitelerinde hiçbir kanıt üretilmemiş veya yayımlanmamıştır” denildi.

TONLARCA ASBEST DENİZE YAYILACAK

São Paulo'nun ikizi olan Clemenceau’ndaki tahminlerine göre, gemideki tonlarca asbestin deniz ortamına boşaltılmasının çevreye verdiği zararın bilinmediği hatırlatılan açıklamada, “Geminin 300 metrik tondan fazla asbest içerdiği düşünülüyor. 50 ppm'in üzerindeki konsantrasyonlarda PCB yüklü malzemelerin PCB'ler, kronik toksisiteleri ve kimyasalın deniz besin zincirinde yukarı doğru hareket ederken konsantrasyonlarım biyo-büyütme kapasitesi nedeniyle deniz ortamı için son derece zararlı bir kirletici olduğu biliniyor” ifadelerine yer verildi.

“SİNYALİ KAPATILDIĞI İÇİN TAKİP SİSTEMİNDE ESKİ KONUM VAR”

Gemi Söküm STK (NGO) Platformu üyesi Akademisyen Aslı Odman, ölüm gemisi São Paulo’nun son duruma ilişkin gazetemize değerlendirmelerde bulundu. 

Gemi sinyalinin kapalı olduğu için takip sisteminde eski tarihli konum gözüktüğünü söyleyen Odman, “Dr. Enver Yaser Küçükgül kaleme aldığı yazısında Brezilya Deniz Otoritesi’nin (AMB) São Paulo’yu karaya oturma olasılığı ile temsil ettiği yüksek risk göz önüne alındığında, gövdenin iç sulara veya Brezilya liman terminallerine yaklaşmasına izin vermeyeceğine dikkat çekmişti. Peki bu gemiyi kıyıya 315 km mesafede kötü hava koşullarında nasıl koruyacak veya batmasına bu yöntemleri uygulayacakları bilinmiyor. Donanma görevlisinin ‘Batarsa batsın, hatta batırılsın’ şeklide telaffuz ettiği biliniyor ve tutanaklara bu durum geçti” dedi.